Gian Lorenzo Bernini, Apollo i Dafne / Apollo and Daphne, 1622-25, Galleria Borghese, Rzym / Rome, foto: artdone
Epidemia koronawirusa spowodowała, że niestety zostaliśmy odcięci od możliwości bezpośredniego obcowania ze sztuką. Chociaż reguły kwarantanny są rozluźniane, to nadal ten kontakt jest mocno utrudniony. Są jednak i dobre strony, przekonaliśmy się, że internet daje nam możliwości, które do tej pory nie w pełni docenialiśmy. ‘Wyprawy ze sztuką’ polegające na wyjazdach i zwiedzaniu musiały zostać zawieszone. Nic nie zastąpi wspólnego spotkania na wystawie czy w muzeum, jednak postanowiliśmy poszukać innej formuły wspólnego cieszenia się sztuką. Stąd pomysł na ‘Filmowe Wyprawy ze Sztuką’.
Tematem filmu jest jedna z najsłynniejszych rzeźb czasów baroku – ‘Apollo i Dafne’ autorstwa Gian Lorenza Berniniego. Przyglądamy się jej z wielu stron, dosłownie i w przenośni. Przede wszystkim chciałem, aby spojrzeć na rzeźbę w taki sposób, jak to zaplanował artysta. Pomogły w tym ujęcia wideo, które kilka lat temu nagrałem w Villi Borghese. Cieszę się, że mogły być wykorzystane i omówione w takim opracowaniu. Początkowo miał być dość krótki materiał, w efekcie wyszedł dłuższy. Mam nadzieję, że tylko z korzyścią dla tematu. Można posłuchać o okolicznościach powstania rzeźby, inspiracjach Berniniego, ale też sięgnąć do mitologicznej historii, którą przedstawił. Starałem się zasygnalizować późniejszą recepcję rzeźby i możliwe jej interpretacje. Również te bardziej współczesne. Jest to arcydzieło, które nie traci na swojej wartości i nadal fascynuje widzów, tak jak to było w XVII wieku. Liczę, że zebrany materiał ikonograficzny pozwoli zobaczyć omawianą rzeźbę w szerszym kontekście. Sięgnąłem do najnowszych opracowań, w tym ostatniego monumentalnego opracowania twórczości Berniniego przygotowanego przy okazji niedawnej wystawy w Rzymie (por. galeria Genialny Gian Lorenzo Bernini I) oraz do katalogu wystawy „Caravaggio & Bernini” (por. galeria Caravaggio, Bernini i sztuka baroku I).
Przy okazji realizacji filmu miałem przyjemność współpracować z całym zespołem ‘Wypraw ze Sztuką’. Nie tylko była to frajda, ale też kształcące doświadczenie. Teraz przedstawiamy efekt naszej pracy uczestnikom ‘Wypraw ze Sztuką’, ale też zabieramy na wycieczkę do Rzymu wszystkich chętnych. Choć nie jest to rzeczywista podróż, to liczymy, że dostarczy wielu wrażeń i niespodzianek. Jak choćby będzie okazją do wysłuchania fragmentów „Metamorfoz” Owidiusza, które były bezpośrednim źródłem tematu dla Berniniego. Okazuje się, że antyczna poezja może być nadal bardzo atrakcyjna, szczególnie w interpretacji Karola Wałkowskiego. Liczę, że zdobyte doświadczenia będzie można wykorzystać przy następnych projektach online. Planujemy kolejne filmy z serii ‘Filmowe Wyprawy ze Sztuką’. Pomysły na nie są różne, nie ma jednej już ustalonej formuły, dlatego cenimy sobie wszystkie uwagi i komentarze. Na kanale ‘artdone’ YouTube pojawiają się też regularnie moje wykłady nagrywane dla Warszawskiej Szkoły Filmowej. Po serii poświęconej impresjonizmowi (por. post Impresjonizm. Wykłady) przyszedł czas na umieszczenie nagrań poświęconych postimpresjonizmowi. Wszystkim życzę zdrowia i bezpieczeństwa.
Przemysław Głowacki (artdone)
Jason Pollock, Numer 27, 1950 / Number 27, 1950, 1950, Whitney Museum of American Art, Nowy Jork / New York
