Targi Sztuki w Bazylei już zakończone. Na tych dni do szwajcarskiego miasta zjeżdżają się ci, którzy sztuką żyją i ze sztuki żyją. To oznacza, że warto dla nich przygotować coś wyjątkowego nie tylko w halach Art Basel, ale również w muzeach. Nawet najbardziej wybredny wielbiciel sztuki będzie usatysfakcjonowany wybierając się do trzech najważniejszych muzeów Bazylei. A w nich trzy blockbustery – Renoir, Tatlin i Koons.
Kunstmuseum na sezon wiosenno-letni przygotowało ważną wystawę analizującą wczesną twórczość Renoira pod znaczącym podtytułem „między cyganerią a burżuazją”. Trzy lata temu można było w Paryżu, Los Angeles i Filadelfii obejrzeć wystawę poświęconą ostatnim trzem dekadom twórczości tego długo żyjącego malarza. Teraz czas przyszedł na prezentację pozwalającą zobaczyć początek jego długiej artystycznej kariery. Ekspozycja jest – można powiedzieć – ascetyczna. 50 obrazów, bez porównań, kontekstu, rysunków. Jednak uważny widz wyczyta na niej wszystko co ważne – realistyczne początki, zmaganie się z tradycją i poszukiwanie nowych rozwiązań, genezę impresjonizmu, towarzyskie związki i osobiste relacje. Obrazy sięgają aż do lat 70., jest więc okazja zobaczyć wiele ważnych obrazów impresjonistycznych. Okres, jaki obejmuje wystawa prawie dokładnie pokrywa się z czasem związku malarza z Lise Tréhot, którą widzimy na licznych obrazach. W zbiorach Kunstmuseum znajduje się jej elegancka podobizna jako „Kobiety w ogrodzie”, a ze zbiorów berlińskich przyjechał pełen świeżości wizerunek na obrazie „Latem”. Oba pochodzą z 1868 roku. Ten ostatni wybrany został na plakat promujący wydarzenie. Wystawa to fantastyczny przegląd najważniejszych tematów podejmowanych przez Renoira. Sceny rodzajowe, portrety, pejzaże, martwe natury pochodzą z najlepszych kolekcji Europy i Stanów Zjednoczonych oraz ze zbiorów prywatnych. Przepełniona światłem scena „Przechadzki” z Los Angeles z 1870 roku. „Martwa natura z bukietem” z motywami hiszpańskimi i japońskimi z Houston z 1871 roku. Nie brakuje tak charakterystycznych dla impresjonizmu pejzaży, reprezentuje je np. „Droga w Louveciennes” z ok. 1870 roku z Metropolitan Museum w Nowym Jorku. Przyciąga jeden z najsłynniejszych obrazów Renoira – „Pierwsze wyjście” z 1876 roku z National Gallery w Londynie. Ostatni obraz ekspozycji to największe dzieło na wystawie – wielkoformatowa scena „Przejażdżka w Lasku Bulońskim” z 1873 roku z Hamburga. Sygnalizuje on zagadnienie, które było przedmiotem dopiero co zakończonej w Nowym Jorku wystawy w kolekcji Fricka (por. post Renoir dużego formatu). Prezentacji w Bazylei towarzyszy niezwykle starannie wydany katalog, w wersji niemieckiej i angielskiej, z problemowymi artykułami i notami katalogowymi o wszystkich dziełach. W tym czasie kiedy miłośnicy impresjonizmu podziwiają zebrane obrazy jednego z ojców-założycieli tego kierunki, można też zajrzeć do sal prezentujących wybrane dzieła Kupferstichkabinett Kunstmuseum. Motywem przewodnim jest panorama – jeden z najbardziej lubianych tematów w sztuce XIX wieku. Skąd się wziął i jak prezentował się w rysunkach, grafice, akwarelach? A jesień i zima w Muzeum Sztuki w Bazylei upłynie pod znakiem Arte Povera. Giovanni Anselmo, Alighiero Boetti, Pier Paolo Calzolari, Luciano Fabro, Jannis Kounellis, Mario Merz, Giulio Paolini, Pino Pascali, Giuseppe Penone, Michelangelo Pistoletto, Emilio Prini oraz Gilberto Zorio to zapowiadani autorzy dzieł wziętych z kolekcji Goetz, a obejmujących okres od 1959 roku, aż po początek lat 90.
Muzeum Tinguely’ego krótko przed targami Art Basel otworzyło wystawę zatytułowaną „Nowa sztuka dla nowego świata” poświęconą twórczości Włodzimierza Tatlina. Awangarda rosyjska to fascynujący temat, a każda wystawa jest godna odnotowania, ponieważ nie jest łatwo takową zorganizować. Sięgnąć trzeba do zbiorów rosyjskich oraz rozproszonych obiektów w muzeach poza Rosją. Do tego dorobek artystów jest mocno przetrzebiony przez zawieruchę polityczną. Te problemy dotyczą Tatlina, pomimo tego udało się przedstawić w zadowalający sposób najważniejsze zagadnienia z jego twórczości. Bogaty wybór malarstwa, od którego zaczynał i do którego okazjonalnie powracał do końca życia. Ogromny wybór przełomowych dla jego twórczości kontrreliefów, zainspirowanych wizytą w paryskiej pracowni Picassa. W większości są to rekonstrukcje niezachowanych dzieł wykonane na Zachodzie oraz w Rosji. Obok nich prezentowane są nieliczne oryginalne kontrreliefy, co trzeba uznać za sensację. W postaci modeli reprezentowane są: projekt Pomnika Trzeciej Międzynarodówki oraz Letatlin. Oddzielna część poświęcona jest pracom dla teatru, z którym artysta związany był przez dużą część życia. Ekspozycja uzupełniona jest zdjęciami i archiwaliami, dzięki czemu mamy szansę lepiej poznać Tatlina i specyfikę jego twórczości oraz poglądów. Do tego efektowna scenografia oraz obszerny katalog (w języku niemieckim i angielskim z krótkimi notami po rosyjsku). Trzeba przyznać, że leżące na uboczu Muzeum Tinguely’ego potrafi organizować wystawy nieszablonowe, atrakcyjne i świetnie wpisujące się w profil zbiorów. Wystawa jest czynna do października. Po niej nadejdzie czas na przewartościowanie własnych zbiorów, które umieszczone zostały 16 lat temu w budynku projektu Maria Botty. Prace Jeana Tinguely’ego znów zajmą całą przestrzeń ekspozycyjną.
Jeszcze bardziej na uboczu, na peryferiach Bazylei, znajduje się siedziba Fundacji Beyeler. Dystans od centrum miasta nie przeszkadza zwiedzającym docierać do niej tłumnie. Magnesem jest nie tylko kolekcja sztuki XX wieku – prezentowane są wybrane dzieła, reszta nie jest dostępna. Więszość przestrzeni budynku projektu Renzo Piano poświęcona jest wystawom czasowym. A każda z nich jest niepowtarzalnym wydarzeniem. Tym razem króluje Jeff Koons. Amerykański artysta pojawił się na otwarciu i pozował do zdjęć razem ze swoimi pracami. Na wystawie prezentowane są trzy obszary jego działalności w bardzo bogatym wyborze. Duża część prac pochodzi z kolekcji prywatnych. W pierwszej sali seria „The New” powstała na początku lat 80. stanowi wstęp do twórczości Jeffa Koonsa. Następnie przełomowa seria „Banality” z 1988 roku, w której artysta odchodzi od minimalistycznych tendencji w stronę barokowej estetyki w bardzo postmodernistycznym wydaniu. Ostatnia prezentowana seria to „Celebration” tworzona od 1994 roku aż do dzisiaj. W ogrodzie przy budynku Fundacji Beyeler pojawił się „Split-Rocker” wcześniej wykreowany przy Pałacu Papieskim w Awinionie (2000 rok) oraz w ogrodach Wersalu (2008 rok). A od strony północnej na stawie malowiniczo umieszczono „Balloon Flower” w wersji niebieskiej. Wystawie towarzyszy katalog, któregy duża część (obok artykułów i długiego wywadu z artystą) to efektowne, kolorowe zdjęcia prac. I o to przecież chodzi, bo dzieła Jeffa Koonsa są efektowne i kolorowe. A bardziej zainteresowani mogą sięgnąć do wydanego niedawno, bardzo obszernego opracowania dostępnego również na wystawie. Trudno pozostać obojętnym na prace Jeffa Koonsa, warto jednak otrząsnąć się z wrażenia i zobaczyć też wystawę francuskiego artysty Philippe’a Parreno. Obok prezentowanych prac, video, rysunków zaproponował on również instalację w ogrodzie. Można też zajrzeć do nowo powstałej galerii z pracami Alexandra Caldera stworzonej przy współpracy z fundacją tego artysty w Nowym Jorku. Letnich atrakcji nie brakuje, ale jesienią wizyta w Fondation Beyeler też jest obowiązkowa. Na koniec września zapowiadane jest otwarcie wielkiej wystawy prac Edgara Degas. Słynny impresjonista nie przestaje fascynować publiczność i specjalistów. Ci ostatni dostrzegają w nim jednego z najważniejszych pionierów modernizmu i z coraz większym zainteresowaniem przyglądają się jego późnej twórczości. I własnie temu poświęcona będzie wystawa. Znając poziom wystaw w Fundacji Beyeler możemy spodziewać się wielu prac rzadko pokazywanych. Warto odwiedzać Bazyleę, jej muzea i organizowane tam wystawy. Nie bez powodu jest to miasto największych na świecie targów sztuki.
Renoir. Zwischen Bohème und Bourgeoisie: Die frühen Jahre – 01.04.2012-12.08.2012 – Kunstmuseum, Bazylea (por. galeria (Wczesny) Renoir w Bazylei I oraz galeria (Wczesny) Renoir w Bazylei II)
Jeff Koons – 13.05.2012-02.09.2012 – Fondation Beyeler, Bazylea (por. galeria Szlachetna banalność Jeffa Koonsa oraz galeria Split-Rocker w ogrodzie Fundacji Beyeler)
Calder Gallery – 28.05.2012-… – Fondation Beyeler, Bazylea
Panoramen – Vermessene Welten – 02.06.2012-07.10.2012 – Kunstmuseum, Bazylea (por. galeria Panoramy w Bazylei)
Tatlin. neue Kunst für eine neue Welt – 06.06.2012-14.10.2012 – Museum Tinguely, Bazylea (por. galeria Włodzimierz Tatlin w Bazylei oraz galeria Nowa sztuka dla nowego świata)
Philippe Parreno – 10.06.2012-30.09.2012 – Fondation Beyeler, Bazylea
Arte Povera. Der grosse Aufbruch. Boetti, Kounellis, Merz, Pistoletto aus der Sammlung Goetz – 09.09.2012-03.02.2013 – Kunstmuseum, Bazylea (por. galeria ‚Biedna sztuka’ z kolekcji Goetz)
Edgar Degas – 30.09.2012-27.01.2013 – Fondation Beyeler, Bazylea (por. galeria (Późny) Degas raz jeszcze)
Tinguely@Tinguely. Ein neuer Blick auf Jean Tinguelys Werk – 07.11.2012-30.09.2013 – Museum Tinguely, Bazylea
Ferdinand Hodler – 27.01.2013-26.05.2013 – Fondation Beyeler, Bazylea
Dodaj do ulubionych:
Lubię Wczytywanie…
Antony Gormley, Breathing Room II, 2010
