por. galeria Nadzy mężczyźni w Wiedniu I oraz Nadzy mężczyźni w Wiedniu II
Od czasu powrotu ideałów kultury antycznej w czasach renesansu (Albrecht Dürer, Lucas Cranach Starszy) akt w sztuce europejskiej staje się jednym z najpopularniejszych tematów. Poprzez barokowe piękności (Peter Paul Rubens, Artemisia Gentileschi) do XIX wieku (Jean Auguste Dominique Ingres, George Frederic Watts) kontynuowany jest jako jeden z głównych motywów sztuki odwołującej się do klasycznych wzorców i tematów. Wraz ze zbliżaniem się końca wieku XIX nagość jest też pretekstem do eksperymentów formalnych (Edgar Degas), które zamieniają się w radykalne przekształcenia przedstawianych form (Pablo Picasso, Marcel Duchamp, Katarzyna Kobro). Wraz z nadchodzącymi zmianami obyczajowymi akt staje się coraz bardziej odważny erotycznie (Gustav Klimt, Egon Schiele). W wieku XX jest nadal jednym z bardzo ważnych tematów, szczególnie dla artystów, dla których głównym środkiem wyrazu jest malarstwo (Henri Matisse, Pierre Bonnard). Pozawala na oddanie całej gamy stylistycznych niuansów, od silnej ekspresji (Willem de Kooning), aż po pogłębiony realizm (Lucian Freud). Wraz z rozwojem performance i pojawieniem się body-artu nagie ciało nabiera w sztuce nowych znaczeń i wykorzystywane jest w świadomie prowokujący sposób (akcjoniści wiedeńscy). Akt nie traci swojej popularności wśród współczesnych artystów, szczególnie chętnie wykorzystywany jest w pracach odwołujących się do klasycznej tradycji (Damien Hirst). Zaraz, zaraz. Ale dlaczego mówiąc o akcie w sztuce europejskiej myślimy wyłącznie o akcie kobiecym?!
Nagość w sztuce kojarzy się nam z voyeurystycznym oglądaniem aktu kobiecego. Nagość męska jest współcześnie niewygodna i dużo bardziej krępująca. Przedstawienia roznegliżowanych bogiń lub rozebranych kobiecych personifikacji zbudowały podwaliny dla bardzo ciekawego tematu w sztuce europejskiej. Jednak nadzy herosi i sportowcy również mają ważne miejsce w tradycji dawnej sztuki. Przede wszystkim akt męski od czasów nowożytnych był podstawą edukacji artystycznej, która swoje apogeum osiągnęła w akademiach czasów klasycyzmu (Martin Ferdinand Quadal). Nauka rysunku z modela (męskiego) pozbawiona była zakłopotania, w które obecnie wprawia nagi mężczyzna. Była to praktyka powszechna i trwała jeszcze długo w XIX wieku. Doskonałym przykładem jest mistrz aktu kobiecego – Edgar Degas, który na początku swojej kariery wykonał wiele męskich akademickich studiów (por. galeria Edgar Degas i akt II). Właśnie otwierająca się wystawa w Muzeum Leopoldów (por. galeria Nadzy mężczyźni w Wiedniu) pozwoli na prześledzenie, jaką rolę odegrał w sztuce męski akt. W kontekście tradycji zweryfikować będzie można jego rolę w sztuce współczesnej. Wystawa przede wszystkim powinna dać materiał do przyjrzenia się, jak współcześnie patrzymy na męską nagość. Ocenzurowanie plakatu wystawy, a właściwie wykorzystanej w nim pracy duetu artystycznego Pierre & Gilles „Vive la France” (wersja bez cenzury) z 2006 roku, przekonuje, że męski akt – mimo swojej artystycznej tradycji – może być bardzo kłopotliwy. Pojęcie męskości podlega obecnie przewartościowaniu i przechodzi wyraźny kryzys (Heimo Zobernig) i właśnie dlatego wiedeńska wystawa może być bardzo ciekawa.
nackte männer. von 1800 bis heute – 19.10.2012–04.03.2013 – Leopold Museum, Wiedeń
Dodaj do ulubionych:
Lubię Wczytywanie...
Ron Arad, Spyre, Summer Exhibition 2016, Royal Academy of Arts, Londyn / London, foto: artdone
