Tagi

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Berlin celebruje trzechsetną rocznicę urodzin króla Fryderyka Wielkiego, który przyszedł na świat 24 stycznia 1712 roku. Z tego powodu przez cały rok 2012 trwają wystawy mniej lub bardziej związane z królem Fritzem. Projekt nosi tytuł „Sztuka – Król – Oświecenie”, a więcej można o nim przeczytać na specjalnej stronie internetowej, na której omówione są wszystkie wystawy. Wśród nich Alte Nationalgalerie pokazuje działa Adolpha Menzla poświęcone Fryderykowi Wielkiemu. Ten niemiecki realista jest autorem najsłynniejszego wizerunku króla powstałego długo po jego śmierci. Na obrazie namalowanym na początku lat 50. XIX wieku Menzel przestawił Fryderyka Wielkiego grającego na flecie w swojej ulubionej rezydencji Sanssouci w Poczdamie. Rocznica urodzin króla jest nie tylko okazją do przypomnienia jego osoby oraz otaczającego go mitu, ale też powodem do ukazania całej epoki Oświecenia. Niedawno w Pekinie zakończyła się wystawa poświęcona tej tematyce przygotowana przez Muzea Berlińskie. Jest więc gotowy materiał na planowaną od maja wielką wystawę sztuki XVIII wieku. Za jej zapowiedź można uznać prezentację, przygotowaną przez Gabinet Rysunku i Grafiki, zatytułowaną przewrotnie „Na granicy rozsądku”. Wiek Oświecenia wypracował symbolikę związaną ze światłem i cieniem, a to świetnie przekłada się na czarno-białe prace graficzne. Wystawa poświęcona jest seriom graficznym i różnym formom kaprysu (capriccio) często obecnego w XVIII wieku. Wśród prac ze zbiorów berlińskiego Kupferstichkabinett prezentowane są niepokojące „Więzienia“ Giovanniego Battisty Piranesiego oraz genialne „Kaprysy” Francisca Goi, na czele ze słynną ryciną numer 43 „Kiedy rozum śpi, budzą się potwory“.

Gabinet Rysunku i Grafiki przygotował też prezentację poświęconą reprodukcjom malarskim w XIX wieku. Do najpopularniejszych technik należały wtedy: miedzioryt, litografia, staloryt oraz zaczynająca swój rozwój fotografia. Pokaz jest nie tylko świadectwem znaczenia tej dziedziny, ale też dokumentuje zmiany w recepcji sztuki, jakie zaszły w XIX wieku. Wystawy przy Kulturforum dopełnia pierwsza retrospektywa Dodo przygotowana przez Kunstbibliothek. Zgromadzono na niej około 120 prac ze wszystkich okresów życia artystki. Dodo urodziła się w 1907 roku w Berlinie jako Dörte Clara Wolff, a zmarła w 1998 roku. Apogeum jej kariery przypadło na koniec lat 20. i związane było z działalnością ilustratorską dla satyrycznego tygodnika „Ulk”. W pracach Dodo poczujemy klimat międzywojennego Berlina – karykaturalne rysunki mieszczą się swoją stylistyką między Art Déco, a Nową Rzeczowością.

Bröhan-Museum przypomina postać niemieckiego architekta i projektanta Augusta Endella. Pamiętamy go przede wszystkim, jako autora fasady atelier fotograficznego „Elvira” w Monachium. Zaprojektowany przez niego w 1896 roku budynek stał się jedną z ikon niemieckiego Jugendstilu. Po pobycie w Monachium Endell przeniósł się do Berlina, a od 1918 roku był we Wrocławiu dyrektorem Państwowej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego. Ten prekursor secesji zmarł w swoim rodzinnym Berlinie w 1925 roku. Dekorację pracowni „Elvira” zniszczyli naziści, a budynek został zbombardowany w czasie wojny. Bröhan-Museum mieści się niedaleko pałacu Charlottenburg i specjalizuje w sztuce secesji oraz Art Déco. Równie niewielkie Brücke Museum, ulokowane na uboczu w dzielnicy Dahlem, poświęcone jest sztuce niemieckiego ekspresjonizmu. Obecnie obok wyboru prac malarskich ze swoich zbiorów, pokazuje wystawę klocków drzeworytniczych jednego z ważniejszych członków grupy Die Brücke – Karla Schmidta-Rottluffa.

Do początku 2013 roku trwać będzie prezentacja wybranych dzieł z kolekcji Nowej Galerii Narodowej. Pod efektownym tytułem „Niebo podzielone. Kolekcja Neue Nationalgalerie” pokazywane są działa z lat 1945-1968, czyli czasów kształtowania się dwóch państw niemieckich. Prace niemieckie prezentowane są w kontekście wybranych dzieł sztuki światowej ze zbiorów berlińskich. „Niebo podzielone” to obraz nie tylko powojennych Niemiec, ale też artystycznej rzeczywistości bloków Wschodu i Zachodu. Aktualnie uzupełnieniem tej ekspozycji jest pokaz prac graficznych z lat 1951-1965 szwajcarskiego rzeźbiarza Alberta Giacomettiego. Z bogatej kolekcji berlińskiej liczącej 350 grafik wybrano 20 dzieł prezentowanych w jednej z sal muzeum. Na początku 2015 roku budynek projektu Miesa van der Rohe zostanie zamknięty na blisko trzy lata i poddany renowacji. Muzea Berlińskie ogłosiły właśnie zwycięzcę konkursu – została nim pracownia brytyjskiego architekta Davida Chipperfielda, odpowiedzialnego już za przebudowę Wyspy Muzeów.

Mieszczący się przy Unter den Linden niemiecki odział Guggenheima przygotowuje wystawę Romana Ondáka, który wybrany został artystą roku przez Deutsche Bank. Sztuka słowackiego artysty zaprasza widza do bliskiego kontaktu, dotyczy podróży w przestrzeni i czasie, często jest kameralna i intymna w odbiorze, wydaje się stworzona do niewielkich przestrzeni, jakimi dysponuje berliński Guggenheim. Na wystawę artysta przygotował specjalny projekt „do not walk outside this area”, którego częścią będzie… skrzydło Boeinga. W Martin Gropius Bau też króluje sztuka nowoczesna i współczesna. Tematem wystawy „ARTandPRESS” są relacje pomiędzy sztuką i prasą, znamienne jest jej hasło – „Sztuka. Prawda. Rzeczywistość”. Geneza zależności pomiędzy światem artystycznym, a mediami sięga XIX wieku, ale na wystawie dominują prace z 2. poł. XX wieku dotyczące współczesnych zjawisk. Wiele z nich zostało przygotowanych specjalnie z myślą o tej prezentacji. Na przeszklonym dziedzińcu muzeum instalację umieścił Anselm Kiefer. Inni prezentowani artyści to m.in. Andy Warhol, Robert Rauschenberg, Joseph Beuys, Sigmar Polke, Gerhard Richter, Ai Weiwei, Julian Schnabel, William Kentridge, Richard Prince, Annette Messager i Rirkrit Tiravanija. Druga wystawa w Martin Gropius Bau to przegląd życia artystycznego w Los Angeles w latach 1945-1980. Została przygotowana wspólnie z J. Paul Getty Museum, gdzie była wcześniej pokazywana. Miasto Aniołów przyciągało po wojnie wielu artystów, których twórczość złożyła się na bardzo różnorodną mozaikę zjawisk. Wśród nich byli John Baldessari, David Hockney, Edward Kienholz czy Ed Ruscha. Przy przygotowaniu tej prezentacji współpracowało 60 instytucji i galerii z Los Angeles. Do Berlina dotarła też wystawa poświęcona sztuce, a przede wszystkim architekturze rosyjskiej i radzieckiej lat 1915-35. Wystawa jest atrakcyjna z dwóch powodów. Cały czas zjawiska, które są na niej prezentowane są mało znane, ponieważ na wiele lat były całkowicie zapomniane, nie tylko w ogólnej świadomości, ale przede wszystkim na terenie, gdzie zaistniały. Po drugie na wystawie przykłady sztuki z czasów rewolucji i archiwalne fotografie możemy porównać ze współczesnymi zdjęciami Richarda Parego. Brytyjski fotografik od 1993 roku zajmuje się uwiecznianiem tego co przetrwało z architektonicznej spuścizny awangardy sowieckiej.

Architektura jest też tematem jednej z ekspozycji w Muzeum Sztuki Współczesnej mieszczącym się w dawnym Dworcu Hamburskim. „Architektonika 2” to druga wystawa, bazująca w dużej części na kolekcji własnej oraz zbiorach berlińskiej Galerii Narodowej badająca relacje sztuki i architektury. Niedawno zakończona część pierwsza skupiona była na rzeźbiarskich i wizualnych aspektach tych zależności. Teraz przyszedł czas na analizę tego, jak architektura definiuje przestrzeń miejską, jak wpływa na życie i strukturę społeczną. Hamburger Bahnhof zaprasza też do porównania dzieł zmarłego niedawno amerykańskiego artysty Cy’a Twombly’ego z tradycją szkoły Fontainebleau. Prace malarza, mocno czerpiące z różnych obszarów sztuki dawnej, zestawiane były już m.in. z dziełami Poussina, Turnera, Moneta. Teraz ich wybór można obejrzeć w kontekście tradycji manieryzmu.

Na Berlińskich wystawach dominuje sztuka od XVIII do współczesności. Niewiele jest propozycji związanych ze sztuka dawną. Wyjątkiem jest ekspozycja Muzeum Pergamonu, które skupiło się na historii tego starożytnego miasta w Azji Mniejszej. Atrakcją jest wielka panorama ustawiona na dziedzińcu przed wejściem. Na Wyspie Muzeów zobaczymy też w gmachu Alte Nationalgalerie najważniejszy cykl malarski Gerharda Richtera „18. Oktober 1977” wypożyczony z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku. Miejsce nie jest przypadkowe – 15 obrazów tej serii nabiera nowych znaczeń jako kontynuacja tradycji niemieckiego malarstwa historycznego XIX wieku. Pokaz jest częścią wielkiej retrospektywy malarza, której główna ekspozycja święci triumfy w Neue Nationalgalerie przy Kulturforum. Po sukcesie w Londynie przeszedł czas na stolicę ojczystego kraju Gerharda Richtera. Latem będzie szansa zobaczyć ją w Paryżu, ale już teraz można powiedzieć, że to jedna z najważniejszych wystaw tego roku.

Pergamon. Panorama der antiken Metropole – 30.09.2011-14.10.2012 – Pergamonmuseum, Berlin

Der geteilte Himmel. 1945 – 1968. Die Sammlung. Neue Nationalgalerie – 11.11.2011-03.2013 – Neue Nationalgalerie, Kulturforum, Berlin

Karl Schmidt-Rottluff. Holzstöcke – 03.12.2011-20.05.2012 – Brücke Museum, Berlin (por. galeria Drewniane klocki Karla Schmidta-Rottluffa)

Gerhard Richter Panorama – 12.02.2012-13.05.2012 – Neue Nationalgalerie, Kulturforum, Berlin (por. galeria Panorama Gerharda Richtera)

Gerhard Richter: 18. Oktober 1977 (1988) – 12.02.2012-13.05.2012 – Alte Nationalgalerie, Berlin

Blickwechsel. Malerei im Medium der Druckgraphik des 19. Jahrhunderts – 21.02.2012-20.05.2012 – Gemäldegalerie, Kulturforum, Berlin (por. galeria Reprodukcje malarstwa w XIX wieku)

Dodo (1907-1998) – ein Leben in Bildern – 01.03.2012-28.05.2012 – Kunstbibliothek, Kulturforum, Berlin (por. galeria Dodo!)

Alberto Giacometti. Druckgraphik – 07.03.2012-17.06.2012 – Neue Nationalgalerie, Kulturforum, Berlin

Pacific Standard Time. Kunst in Los Angeles 1950-1980 – 15.03.2012-10.06.2012 – Martin Gropius Bau, Berlin (por. galeria Los Angeles w Berlinie)

Am Rande der Vernunft. Bilderzyklen der Aufklärungszeit – 16.03.2012-29.07.2012 – Kupferstichkabinett, Kulturforum, Berlin (por. galeria Na granicy rozsądku)

Friedrich der Große  – verehrt, verklärt, verdammt… – 21.03.2012-29.07.2012 – Deutsches Historisches Museum, Berlin

„… den alten Fritz, der im Volke lebt”. Das Bild Friedrichs des Großen bei Adolph Menzel – 23.03.2012-24.06.2012 – Alte Nationalgalerie, Berlin (por. galeria Adolph Menzel + Fryderyk Wielki)

ARTandPRESS – 23.03.2012-24.06.2012 – Martin Gropius Bau, Berlin (por. galeria Sztuka i media w Berlinie)

Um die Schönheit. August Endell (1871-1925). Architekt und Formkünstler – 29.03.2012-20.05.2012 – Bröhan-Museum, Berlin (por. galeria August Endell w Bröhan-Museum)

Baumeister der Revolution. Sowjetische Kunst und Architektur 1915–1935. Mit Fotografien von Richard Pare – 05.04.2012-09.07.2012 – Martin Gropius Bau, Berlin

Architektonika 2 – 05.04.2012-13.01.2013 – Hamburger Bahnhof, Berlin

Cy Twombly & The School of Fontainebleau – 06.04.2012-07.10.2012 – Hamburger Bahnhof, Berlin

Roman Ondák. do not walk outside this area – 26.04.2012-18.06.2012 – Deutsche Guggenheim, Berlin (por. galeria Roman Ondák, czyli Boeing 737-500 w Deutsche Guggenheim)

Fashioning fashion – Europäische Moden 1700 – 1915. Eine Ausstellung des Los Angeles County Museum of Art im Deutschen Historischen Museum – 27.04.2012-29.07.2012 – Deutsches Historisches Museum, Berlin (por. galeria Europejska moda 1700-1915 z LA)

Von mehr als einer Welt. Die Künste der Aufklärung – 10.05.2012-05.08.2012 – Gemäldegalerie, Kulturforum, Berlin