08 wtorek Sier 2017
por. post Czy dialog jest potrzebny? oraz galeria Między Madrytem a Bazyleą I
¡Hola Prado! Zwei Sammlungen im Dialog / ¡Hola Prado! Two Collections in Dialogue, widok wystawy / exhibition view, Kunstmuseum Basel, Bazylea / Basel, foto: artdone
¡Hola Prado! Zwei Sammlungen im Dialog / ¡Hola Prado! Two Collections in Dialogue – 08.04.2017-20.08.2017 – Kunstmuseum Basel, Bazylea
16 Niedziela Kwi 2017
por. galeria Między Madrytem a Bazyleą I oraz galeria Zbiory Prado w Bazylei
Czy dialog jest potrzebny, czyli kilka pytań prosto z Bazylei.
Wygląda na to, że zamiast pisać o wielkich i ważnych wystawach, które ostatnio widziałem (w Londynie – Hockney i sztuka radziecka 1917-1932, w Zurychu Kirchner [por. galeria Ernst Ludwig Kirchner. Okres berliński I], w Bazylei Monet [por. galeria Claude Monet. Światło i kolor I]) – poświęcę kilka słów wydarzeniu dużo mniejszej rangi. I choć wymienione wystawy zasługiwałyby dużo bardziej na recenzję, to wystawa „¡Hola Prado! Dwie kolekcje w dialogu” (por. galeria Między Madrytem a Bazyleą I) skłoniła mnie do kilku refleksji, którymi chciałbym się podzielić. A właściwie zadać pytania, na które nie do końca sam znam odpowiedzi. Miałem przyjemność uczestniczyć w otwarciu wystawy zorganizowanej przez Muzeum Sztuki w Bazylei we współpracy z madryckim Prado. Piszę przyjemność, choć nie jestem szczególnym miłośnikiem takich imprez. Wernisaż składał się z trzech wystąpień, następnie wina i czipsów. Jednak nastrój panujący w czasie przemówień znacząco różnił się od tego co sobie zwyczajowo wyobrażamy. Każdy z prelegentów, przy okazji przekazania merytorycznych informacji o wystawie i jej organizacji, potrafił wywołać śmiech publiczności. Nie były to salwy śmichu, ale było to świadectwo lekkości przemówień, a przede wszystkim uwagi i zasłuchania publiczności. A to rzecz wyjątkowa przy takich okazjach.
Wystawa „¡Hola Prado!” jest rewanżem za wypożyczenie w 2015 roku do Madrytu 10 najlepszych obrazów Picassa z kolekcji w Bazylei, które prezentowane były w Wielkiej Galerii Prado (por. galeria 10 x Picasso). Było to możliwe w związku z rozbudową Kunstmuseum i jego czasowym zamknięciem. Teraz 26 obrazów z Hiszpanii, od późnego średniowiecza do czasów Oświecenia, pokazywanych jest w niedawno otwartym skrzydle muzeum w Bazylei. Zostały one uzupełnione o dzieła wybrane z kolekcji własnej. W większości dobrano je w pary, które mają wejść ze sobą w tytułowy dialog. W efekcie powstała średniej wielkości wystawa, o której plusy i minusy chciałbym się zapytać. Wybór oddaje charakter obu kolekcji. Obrazy sprowadzone z Madrytu to głównie dzieła włoskich oraz hiszpańskich mistrzów renesansu i baroku. Bazyleę reprezentuje przede wszystkim malarstwo północne. Są wyjątki odwracające ten porządek. Dla przykładu wizerunek Georga Zorera autorstwa augsburskiego portrecisty Christophera Ambergera pochodzi z kolekcji Prado, a dwa obrazy hiszpańskie ze zbiorów Kunstmuseum. Jakie znaczące dzieła przyjechały z Hiszpanii? Zacząć trzeba od Tycjana na czele z „Alegorią Religii”, znany Velázquez i mało znany, za to duży Goya. Ze strony szwajcarskiej trzeba wymienić wczesnego, ale ważnego Rembrandta i przede wszystkim dzieła Hansa Holbeina Młodszego, z których Bazylea słynie. Na tym właściwie kończą się znane nazwiska. Oczywiście nie kończą się dobre obrazy, obie kolekcje mają zbiory na najwyższym poziomie. Nie zawsze nazwiska są najważniejsze. Takie wystawy to okazja, aby zwrócić uwagę na interesujące obrazy mniej znanych artystów. Przykładem może być świetne „Boże Narodzenie” prekursora baroku Frederico Barocciego, być może jego najbardziej popularny obraz. W portrecie jak zwykle trzyma poziom Giovanni Battista Moroni, a w martwej naturze Sebastian Stoskopff. W tym ostatnim gatunku prawdziwym arcydziełem jest obraz Felipe Ramíreza, oddający doskonale klimat hiszpańskiego baroku. Ucieszył mnie też wybór obrazu nieznanego francuskiego malarza przedstawiający personifikację chrześcijańskiej duszy przyjmującej na swoje ramiona krzyż. Ikonografia tego obrazy przyciągnęła mój wzrok w zeszłym roku na ekspozycji stałej w Prado. Jest to tak zadziwiające przedstawienie, że mimo anonimowego autora wybija się na tle tej ogromnej kolekcji. Wymieniłem kilka przykładów, bo tego typu wystawa jest okazją do wyłapania dzieł oryginalnych, interesujących z różnych powodów. Wiele spełnia to kryterium. Taka wystawa jest też okazją zobaczenia na wyjeździe arcydzieł przynoszących dreszczyk emocji nazwiskiem autora. Jak to się mówi – arcydzieł, znanych i lubianych. Trochę mi tego na tej wystawie brakuje. Mam wrażenie, że ostatnie prezentacje kolekcji Prado w Ameryce i Australii trochę więcej tego dreszczyku przynosiły (por. galeria Prado World Tour). A do Szwajcarii z Hiszpanii przecież aż tak daleko nie jest.
Najjaśniejszą stroną wystawy powinna być w tym przypadku realizacja jej koncepcji. Skoro brakuje arcydzieł, można skupić się na obrazach mniej znanych. Wybór dzieł ciekawych, które można ze sobą w zaskakujący sposób zestawić, daje duże możliwości. Czy aby na pewno? Zacznijmy od najbardziej ekscytującego połączenia tej wystawy. „Martwy Chrystus” Hansa Holbeina Młodszego zawisł obok „Baranka Bożego” Francisco de Zurbarána. Choć to różne epoki i sposoby obrazowania, to w obu przypadkach mamy mocny, właściwie wstrząsający przekaz. Dwa fascynujące dzieła dwóch wybitnych twórców. Jakby tego było mało do tej pary dodano jeszcze dwa obiekty. Studium przedstawiające owieczkę Holbeina oraz „Ukrzyżowanego Chrystusa z malarzem”, którym jest sam Zurbarán. Rysunek można uznać za rodzaj ciekawostki, za to niezwykły autoportret artysty jest wyjątkowy sam w sobie. Dopełnia parę obrazów, przed którymi my jesteśmy postawieni tak jak malarz trwa pod krucyfiksem. My kontemplujemy malowidła, tak jak Zurbarán wpatruje się w twarz umęczonego Zbawiciela.
Jakie jeszcze zestawienia można wymienić? Które wiszące obok siebie obrazy przyciągną naszą uwagę? „Święty Hieronim” Lorenza Lotta sąsiaduje z tym samym tematem ukazanym przez Hansa Memlinga. Nie odbiera to oryginalności ekstazie ukazanej przez włoskiego mistrza, ale służy wyłącznie porównaniu malarstwa Południa i Północy. I to na przykładzie malarzy żyjących w różnym czasie. Układ wystawy jest tematyczny, portrety zestawione są z portretami, pejzaże z pejzażami, martwe natury z martwymi naturami. I zazwyczaj niewiele z tego wynika. Chwilę się zastanawiałem co łączy „Chustę św. Weroniki” Jacopo Amigoniego z „Bożym Narodzeniem” Hansa Baldunga Griena. Połączenie wydaje się bardzo oryginalne, ale odpowiedź jest prosta – putta, czyli znowu nie wychodzimy poza dość płytką ikonografię. Wyjątkowo zirytowało mnie zestawienie „Ecce Homo” Tycjana z „Biczowaniem” Holbeina. W pierwszej chwili wydaje się ciekawe, dwaj wielcy twórcy w tematyce pasyjnej. Obraz wenecki (nie przeszkadza mu to, że jest uznawany za częściowe dzieło warsztatu) to przykład późnej twórczości mistrza. Obraz Holbeina powstał w Bazylei, kiedy ten dopiero zaczynał karierę. Gdyby były dwa późne obrazy, lub dwa wczesne, ale tak? Co z tego wynika? Zestawienie obrazów narracyjnych Rembrandta i Murilla wydaje się być przykładem porównania formalnego – dwa małe, tłoczne obrazy dwóch barokowych malarzy. Jakieś głębsze wnioski? Jakikolwiek dreszczyk? Mnie zainteresowało jeszcze powieszenie obok siebie 4 obrazów przedstawiających Św. Jana Ewangelistę. Choć obraz z warsztatu El Greca pasuje tu jak pięść do nosa, to do barokowych obrazów nic nie mam – ładnie zestawione. Ale mnie i tak najbardziej przyciągnął obraz łączony z warsztatem Leonarda da Vinci. Mimo, że tak jak większość dzieł naśladowców mistrza dość paskudny.
Coś tam jeszcze by się znalazło, kilka par może skłonić do pewnych refleksji. „Martwy Chrystus” i „Agnus Dei” wybijają się szczególnie. Gdyby takich konfiguracji było więcej. Czy zaszwankowała zbyt prosta koncepcja? Czy jej wykonanie? Zbyt obszerne potraktowanie tematu? Te pytania pozostawiam otwarte. Tylko dodam, że nie przekreślam tej wystawy zupełnie, widzę sporo jej pozytywów. Rozumiem też, że jest to wystawa ‘oszczędnościowa’, kiedyś już na ten temat na ‘artdone’ pisałem (por. post Bezbarwnie w NGL). Takie też są potrzebne. Towarzyszy jej bardzo zgrabny katalog, niedrogi (co też jest ważne), ale ma się wrażenie, że podwójnie omawiane dzieła mogłyby być omówione oddzielnie. I nic by się nie stało. Wzbudził za to moje wątpliwości tytuł wystawy. Unika szczęśliwie określenia ‘arcydzieła z…’, zresztą w tym przypadku niezbyt byłoby to na miejscu. Jednak uważam go za wyjątkowo banalny. Odpowiedź otrzymałem na wernisażu, tytuł wymyślony został przez szefa działu marketingu. Nikt mnie nie musi przekonywać jak ważny jest to dla każdego muzeum dział. Ale może jednak tytuły niech nadają autorzy wystaw? Kurator na otwarciu skomentował go dowcipem, ale mam wrażenie, ze też nie był zachwycony. Jeżeli ktoś odwiedzi Bazyleę w wakacyjnym okresie to polecam wizytę na wystawie „¡Hola Prado!”. Warto wyrobić sobie własne zdanie i zobaczyć sporo ciekawych prac. A podróżujących do Madrytu ostrzegam, że w Prado brakuje kilku obrazów, jednak nie tych najważniejszych.
¡Hola Prado! Zwei Sammlungen im Dialog / ¡Hola Prado! Two Collections in Dialogue – 08.04.2017-20.08.2017 – Kunstmuseum Basel, Bazylea
10 poniedziałek Kwi 2017
por. galeria Hiroshi Sugimoto z czarnego pudełka I
Hiroshi Sugimoto. Black Box, widok wystawy / exhibition view, Foam, Amsterdam
Hiroshi Sugimoto. Black Box – 19.02.2016-08.05.2016 – Fundación Mapfre, Barcelona
Hiroshi Sugimoto. Black Box – 23.06.2016-25.09.2016 – Fundación Mapfre, Sala Recoletos, Madryt
Hiroshi Sugimoto. Black Box – 16.12.2016-08.03.2017 – Foam, Amsterdam
07 piątek Kwi 2017
Tagi
barok baroque, Francisco de Zurbarán, Govert Flinck, Hans Holbein Młodszy the Younger, Luis de Morales, malarstwo painting, renesans renaissance, Tycjan Titian
por. post Czy dialog jest potrzebny? oraz galeria Zbiory Prado w Bazylei
Hans Holbein Młodszy / the Younger, Martwy Chrystus w grobie / The Dead Christ in the Tomb, 1521-22, Kunstmuseum Basel, Bazylea / Basel
¡Hola Prado! Zwei Sammlungen im Dialog / ¡Hola Prado! Two Collections in Dialogue – 08.04.2017-20.08.2017 – Kunstmuseum Basel, Bazylea
23 czwartek Lu 2017
Tagi
Anne-Marie Schneider, Bruce Conner, Franz Erhard Walther, Katarzyna Kobro, Lee Lozano, Lewis Baltz, Lothar Baumgarten, Lyonel Feininger, Mariano Fortuny, Master Mateo, Mário Pedrosa, Pablo Picasso, Philippe Halsman, Pierre-Auguste Renoir, Rafael Moneo, Rosa Barba, Sonia Delaunay-Terk, Tamar Guimarães, Txomin Badiola, Władysław Strzemiński
Francisco de Goya, Księżna Alba / Duchess of Alba, 1797, Hispanic Society of America, Nowy Jork / New York
wystawy w Madrycie / exhibitions in Madrid
Txomin Badiola. Otro Family Plot / Txomin Badiola. Another Family Plot – 23.09.2016-26.02.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Palacio de Velázquez, Madryt
Tamar Guimarães. La incorrupta / Tamar Guimarães. The Uncorrupted – 28.09.2016-13.03.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Renoir. Intimidad / Renoir. Intimacy – 18.10.2016-22.01.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt (por. galeria Pierre-Auguste Renoir intymnie I)
Ficciones y territorios. Arte para pensar la nueva razón del mundo / Territories and Fictions. Thinking a New Way of the World – 26.10.2016-13.03.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Lothar Baumgarten. El barco se hunde, el hielo se resquebraja / Lothar Baumgarten. The ship is going under, the ice is breaking through – 03.11.2016-16.04.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Palacio de Cristal, Madryt
Anne-Marie Schneider – 16.11.2016-20.03.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Maestro Mateo en el Museo del Prado / Master Mateo in the Museo del Prado – 29.11.2016-24.04.2017 – Museo Nacional del Prado, Madryt
Bvlgari y Roma / Bvlgari and Rome – 30.11.2016-05.03.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt
Philippe Halsman. ¡Sorpréndeme! – 01.12.2016-26.03.2017 – CaixaForum, Madryt
Carlos III. Majestad y Ornato en los escenarios del Rey Ilustrado – 06.12.2016-31.03.2017 – Palacio Real de Madrid, Madryt
Carlos III, cazador de Francisco de Goya. Relaciones y divergencias – 19.12.2016-15.05.2017 – Museo Nacional del Prado, Madryt
Una corte para el rey. Carlos III y los Sitios Reales – 20.12.2016-12.03.2017 – Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, Madryt
Lewis Baltz – 09.02.2017-04.06.2017 – Fundación Mapfre, Sala Bárbara Braganza, Madryt
Obras maestras de Budapest. Del Renacimiento a las Vanguardias / Masterworks from Budapest. From the Renaissance to the Avant-Garde – 18.02.2017-28.05.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt (por. galeria Arcydzieła z Budapesztu I)
Art et Liberté. Ruptura, guerra y surrealismo en Egipto (1938-1948) / Art et Liberté. Rupture, War and Surrealism in Egypt (1938–1948) – 15.02.2017-28.05.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Tierra de sueños – 15.02.2017-28.05.2017 – CaixaForum, Madryt
Barbie. Más allá de la muñeca – 16.02.2017-02.05.2017 – Fundación Canal, Madryt
Lyonel Feininger (1871-1956) – 17.02.2017-28.05.2017 – Fundación Juan March, Madryt
Arte latinoamericano. Una mirada a la colección Costantini – 21.02.2017-02.04.2017 – Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, Madryt
Bruce Conner. Es todo cierto / Bruce Conner. It’s All True – 22.02.2017-22.05.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Retorno a la belleza. Obras maestras del arte italiano de entreguerras / Return to beauty. Masterpieces of Italian art from between the wars – 25.02.2017-04.06.2017 – Fundación Mapfre, Sala Recoletos, Madryt
Ramon Casas. La modernidad anhelada – 08.03.2017-11.06.2017 – CaixaForum, Madryt
Visiones del mundo hispánico. Tesoros de la Hispanic Society museo y biblioteca / Visions of the Hispanic World. Treasures from the Hispanic Society museum and library – 04.04.2017-10.09.2017 – Museo Nacional del Prado, Madryt
Rafael Moneo. Una reflexión teórica desde la profesión. Materiales de archivo 1961-2016 / Rafael Moneo. Theory through practice. Archive materials, 1961-2016 – 04.04.2017- 11.06.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt
Piedad y terror en Picasso. El camino a Guernica / Pity and Terror. Picasso’s Path to Guernica – 05.04.2017-04.09.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Franz Erhard Walther – 06.04.2017-10.09.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Palacio de Velázquez, Madryt
Kobro y Strzemiński. Prototipos vanguardistas / Kobro and Strzemiński. Avant-Garde Prototypes – 25.04.2017-18.09.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Arte y cine. 120 años de intercambios – 26.04.2017-20.08.2017 – CaixaForum, Madryt
Mário Pedrosa. De la naturaleza afectiva de la forma / Mário Pedrosa. On the Affective Nature of Form – 27.04.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Rosa Barba – 18.05.2017-27.08.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Palacio de Cristal, Madryt
La obra invitada: Cuando cuento, solo estás tú… Pero cuando miro, solo hay una sombra, de Farideh Lashai – 30.05.2017-10.09.2017 – Museo Nacional del Prado, Madryt
Lee Lozano – 30.05.2017-25.09.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Venecia. El triunfo de la belleza y destrucción de la pintura / Venice. Triumph of beauty and destruction of painting – 20.06.2017-24.09.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt
NSK del Kapital al Capital / NSK from Kapital to Capital – 28.06.2017-30.10.2017 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt
Sonia Delaunay-Terk. Arte, diseño y moda / Sonia Delaunay-Terk. Art, design and fashion – 04.07.2017-15.10.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt
Picasso / Lautrec – 17.10.2017-21.01.2018 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt
Mariano Fortuny (1838-1874) – 21.11.2017-18.03.2018 – Museo Nacional del Prado, Madryt
Katarzyna Kobro, Kompozycja przestrzenna 4 / Spatial Composition 4, 1929, Muzeum Sztuki, Łódź
02 poniedziałek Sty 2017
por. galeria Wifredo Lam w Madrycie
Wifredo Lam, widok wystawy / exhibition view, Tate Modern, Londyn / London, foto: artdone
Wifredo Lam – 30.09.2015-15.02.2016 – Centre Pompidou, Paryż / Paris
Wifredo Lam – 06.04.2016-15.08.2016 – Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía, Madryt / Madrid
Wifredo Lam – 14.09.2016-08.01.2017 – Tate Modern, Londyn / London
24 poniedziałek Paźdź 2016
Renoir. Intimidad / Renoir. Intimacy – 18.10.2016-22.01.2017 – Museo Thyssen-Bornemisza, Madryt / Madrid
Renoir. Intimidad / Renoir. Intimacy – 07.02.2017-15.05.2017 – Museo de Bellas Artes de Bilbao, Bilbao
